Czym jest i jak wygląda łyszczynka dwupunktowa?

17 grudnia, 201825 sierpnia, 2020Zwalczanie

Łyszczynka dwupunktowa (Nitidula bipunctata) to owad z rodziny łyszczynkowatych.

**Łyszczynkowate (Nitidulidae)**

Łyszczynkowate liczą sobie 4500 gatunków spośród których 124 żyją w Polsce. Łyszczynkowate są niewielkimi chrząszczami o zaokrąglonych, często intensywnie błyszczących ciałach. Większość łyszczynkowatych związanych jest z grzybami, fermentującym sokiem i owocami oraz z rozkładającą się roślinnością. Wiele gatunków łyszczynkowatych to szkodniki. Na przykład słodyszek rzepakowiec uszkadza pąki rzepaku.

Co je łyszczynka dwupunktowa?

W warunkach naturalnych łyszczynka dwupunktowa żeruje na resztkach zwierzęcych. W diecie larw znajdują się za równo produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak mięso, kości i martwe zwierzęta jak i produkty pochodzenia roślinnego takie jak mąka i pieczywo.

Występowanie łyszczynki dwupunktowej

Łyszczynka dwupunktowa występuje na terenie Ameryki Północnej, Europy i Azji. W Polsce łyszczynka dwupunktowa występuje za równo w środowisku naturalnym jak i na terenie magazynów i piekarni.

Jak wygląda łyszczynka dwupunktowa?

Łyszczynka dwupunktowa ma od 3 do 5 milimetrów długości. Jej ciało jest owalne, wypukłe i pokryte krótkimi włoskami. Jedenastoczłonowe czułki łyszczynki dwupunktowej zakończone są wyraźną buławką. Szerokość przedplecza łyszczynki dwupunktowej jest dużo większa od jego długości. Jego brzegi są łukowato zgięte. Długość pokryw łyszczynki dwupunktowej jest dwukrotnie większa od przedplecza łyszczynki dwupunktowej. Pokrywy te nie pokrywają całkowicie odwłoka łyszczynki dwupunktowej. Na każdej z pokryw łyszczynki dwupunktowej znajduje się okrągła czerwona plama. Powierzchnia pokryw i przedplecza łyszczynki dwupunktowej pokryta jest niewielkimi wzgórkami. Odnóża łyszczynki dwupunktowej są czerwonobrązowe. Na goleniach drugiej lub trzeciej pary nóg łyszczynki dwupunktowej znajdują się zewnętrzne listwy.

Samce i samice łyszczynki dwupunktowej są do siebie dość podobne. Przedplecze samców łyszczynki dwupunktowej jest słabiej sklepione od przedplecza samic łyszczynki dwupunktowej.

Rozmnażanie się i rozwój łyszczynki dwupunktowej

Jaja łyszczynki dwupunktowej mają wymiary wynoszące 0,32 na 1,12 milimetra. Są białe i połyskujące. Znajdują się na nich liczne wzgórki.

Po wyjściu z jaja larwy łyszczynki dwupunktowej są zółtawe z brązowymi plamkami znajdującymi się na górnych powierzchniach segmentów. Ostatnie stadium larwy łyszczynki dwupunktowej jest żółte. Jedynie koniec odwłoka, oraz głowa łyszczynki dwupunktowej są jasnobrązowe. Dojrzałe larwy łyszczynki dwupunktowej mają od 7 do 8 milimetrów długości.

Poczwarki łyszczynki dwupunktowej są łukowato zgięte. Segmenty tułowiowe skrócone. Na tułowiu oraz odwłoku poczwarki łyszczynki dwupunktowej znajdują się charakterystyczne kolce.

W temperaturze pokojowej osobniki dorosłe łyszczynki dwupunktowej żyją od 13 do 15 miesięcy. Optymalna do składania jaj przez samice łyszczynki dwupunktowej temperatura wynosi od 20 do 28°Celsjusza. Samice łyszczynki dwupunktowej składają jaja przez połowę swojego życia. W tym czasie składają one ich około 200. Umieszczane są one przez nie w zagłębieniach pokarmu. Jaja łyszczynki dwupunktowej rozwijają się w temperaturze wynoszącej od 12 do 32°Celsjusza. W temperaturze 12°Celsjusza rozwój ten trwa 25 dni, w temperaturze 20°Celsjusz 5,4 dnia, a przy temperaturze wynoszącej 28°Celsjusza 3 dni. Rozwój larw łyszczynki dwupunktowej następuje w tych samych temperaturach co rozwój jaj. Całkowity rozwój łyszczynki dwupunktowej możliwy jest przy wilgotności wynoszącej co najmniej 50%.

Optymalna wilgotność dla rozwoju łyszczynki dwupunktowej to 80%. W takiej wilgotności przy temperaturze wynoszącej 20°Celsjusza rozwój łyszczynki dwupunktowej na kościach trwa od 30 do 35 dni. Przy tej samej wilgotności, ale w temperaturze wynoszącej 28°Celsjusza rozwój ten trwa 19 dni. Przepoczwarzenie łyszczynki dwupunktowej odbywa się poza pokarmem w którym żerowały larwy łyszczynki dwupunktowej. Tak samo jak jest to w przypadku larw łyszczynki dwupunktowej stadium poczwarki łyszczynki dwupunktowej trwa tym krócej im niższe panują temperatury. Przy temperaturze wynoszącej 20°Celsjusza stadium poczwarki łyszczynki dwupunktowej trwa 14,5 dni. Przy temperaturze wynoszącej 32°Celsjusza skraca się ono do zaledwie 7 dni. W sprzyjających warunkach rozwój pokolenia łyszczynki dwupunktowej trwa zaledwie 27 dni.

Karaczan amerykański – czym jest i skąd pochodzi

9 października, 201825 sierpnia, 2020Zwalczanie

Czym jest i skąd pochodzi Karaczan amerykański

Karaczan amerykański (Periplaneta americana) znany również jako przybyszka amerykańska lub kakerlak amerykański jest największym spośród występujących na terenie Polski karaczanów. Dwie najczęściej stosowane z tych nazw, a mianowicie przybyszka amerykańska i karaczan amerykański będziemy używać w naszym artykule zamiennie.Przybyszka amerykańska jest szybka, zwrotna i skoczna. Ten duży owad potrafi poruszać się po wszystkich powierzchniach w tym również po szkle. Ten duży robak potrafi również latać na odległość do kilkudziesięciu metrów, choć robi to niechętnie.

Morfologia szkodnika, czyli jak wygląda Karaczan amerykański

Przybyszka amerykańska ma od 28 do 38 milimetrów długości. Samce przybyszki amerykańskiej są większe od samic przybyszki amerykańskiej. Ciało karaczana amerykańskiego jest czerwonobrązowe. Jedynie tarcza tułowiowa przybyszki amerykańskiej jest rdzawa i ma żółty brzeg. Obie pary skrzydeł przybyszki amerykańskiej są dobrze rozwinięte. Pierwsza para skrzydeł przybyszki amerykańskiej wystaje poza odwłok. Czułki przybyszki amerykańskiej są dłuższe od ciała przybyszki amerykańskiej.

Samce przybyszki amerykańskiej można rozpoznać po niewielkim, podzielonym segmencie znajdującym się na końcu odwłoka tego dużego owada. U samicy przybyszki amerykańskiej odwłok zakończony jest jednym dużym segmentem. Wyrostki rylcowe znajdujące się na końcu odwłoka przybyszki amerykańskiej są u samców dłuższe niż jest to w przypadku samic przybyszki amerykanskiej.

Co je karaczan amerykański? – żerowanie robaka

Pożywieniem karaczana amerykańskiego są resztki produktów spożywczych będących pożywieniem człowieka. Przybyszka amerykańska jest wszystkożerna, ale w jej diecie dominuje pokarm roślinny.

Występowanie przybyszki amerykańskiej

Na terenie Polski przybyszka amerykańska jest dość rzadka. Ten duży brązowy owad pojawia się głównie w ciepłych pomieszczeniach takich jak piekarnie i szklarnie, a także na terenie zsypów śmieci. Często spotykany jest również na terenie portów do których trafia z towarem znajdującym się w kontenerach.

Rozmnażanie się i rozwój przybyszki amerykańskiej

Jaja składane są przez samicę przybyszki amerykańskiej do kokonu noszonego przez nią na ostatnim segmencie odwłoka. Kokon składany jest przez samice przybyszki amerykańskiej po upływie od 1 do 6 dni od jego uformowania. Następnie przykrywany jest on resztkami pokarmu i przyklejany całością do pokarmu. Kokon przybyszki amerykańskiej jest bardzo podobny do kokonu karaczana wschodniego. Jest on jednak jaśniejszy i mniejszy ma bowiem jedynie 9 milimetrów długości .W jednym kokonie przybyszki amerykańskiej może znajdować się od 14 do 26 jaj. Przeciętnie jest to 16 jaj. Ilość kokonów składanych przez samice jest dużo większa niż jest to w przypadku innych karaczanów. Może być ich nawet 50.

Składane są one przez te bardzo duże owady w kilkunastodniowych odstępach. Czas rozwoju embrionów uzależniony jest od temperatury. W temperaturze wynoszącej 30°Celsjusza trwa on 32 dni, przy temperaturze wynoszącej 25°Celsjusza trwa on 57 dni, a w temperaturze wynoszącej 21°Celsjusza trwa on 88 dni. Larwy karaczana amerykańskiego rozwijają się jedyne przy temperaturze przekraczającej 22°Celsjusza. Przy temperaturze wynoszącej 30°Celsjusza połączonej z wysoką dostępnością pokarmu rozwój ten trwa 194 dni. Jeśli temperatura jest o zaledwie 5°Celsjusza niższa rozwój ten wydłuża się do 519 dni. Osobniki dorosłe przybyszki amerykańskiej mogą żyć do 440 dni.

Hodowle przybyszki amerykańskiej

Duże rozmiary i egzotyczność sprawiają, że przybyszka amerykańska często bywa również zwierzęciem hodowlanym. Zazwyczaj przybyszki amerykańskie hodowane są na podłożu składającym się z torfu, wytłoczek jajek, włókna kokosowego i ziemi.

Przybyszki amerykańskie często hodowane są na karmę ponieważ mają one niewielkie wymagania co do karmy oraz warunków bytowania, są odporne na pleśń, niską i wysoką wilgotność oraz inne czynniki. Ten duży owad dobrze znosi też przegęszczenia.

Łatwość hodowli sprawia, że przybyszka amerykańska często używana jest też do badań laboratoryjnych. Te duże owady stosowane były między innymi podczas badań dotyczących wpływu pola elektromagnetycznego na układ nerwowy.

W naszym kraju ucieczki z hodowli są jednymi z ważniejszych dróg którymi przybyszki amerykańskiej pojawiają się w środowisku. Niestety ze względu na szybkość tych owadów ucieczki te zdarzają się dość często.

Karaczany – czym są, skąd się biorą, rodzaje karaczanów.

16 sierpnia, 201825 sierpnia, 2020Zwalczanie

Czym są karaczany?

Karaczany znane również jako hełmce są rzędem prymitywnych owadów spokrewnionych z szarańczakami. Karaczany są dość duże jak na owady i silnie zbudowane. Ich długie biczykowate czułki cały czas są w ruchu. Przedplecze karaczanów jest silnie rozwinięte. Zazwyczaj mają one dwie pary skrzydeł spośród których pierwsza jest sztywna i nakrywa drugą, błoniastą parę skrzydeł. U niektórych spośród gatunków karaczanów skrzydła uległy redukcji. Karaczany żerują na terenie domów, mieszkań, magazynów, restauracji i innych zasiedlanych przez ludzi miejsc. Nieprzyjemny zapach wydzielany przez gruczoły skórne, duża ruchliwość i obrzydliwy wygląd sprawiają, że te robaki domowe budzą u ludzi obrzydzenie. Większość karaczanów to robaki domowe wywodzące się z rejonów tropikalnych. Karaczany prowadzą głównie nocny tryb życia w związku z czym widywane są rzadziej niż wynikało by to z ich liczebności.

Karaczanowate – karaczan wschodni, karaczan prusak, przybyszki

Większość karaczanów występujących w Polsce wywodzi się z rodziny karaczanowatych. Karaczanowate to robaki domowe o owalnym i spłaszczonym ciele. Ich czułki są długie i biczykowate. Oczy duże. Narządy gębowe typu gryzącego. Przedplecze karaczanowatych ma kształt trójkąta z zaokrąglonymi bokami. Odnóża bieżne karaczanowatych są dobrze rozwinięte. Większość karaczanowatych ma skrzydła, ale u niektórych spośród nich są one zredukowane. Karaczany nie latają nawet jeśli posiadają dobrze rozwinięte skrzydła. Skrzydeł robaki te używają jedynie jako spadochronu podczas spadania z większej wysokości. Na końcu odwłoka karaczanowatych obu płci znajdują się wyrostki nazywane cerciami. U samców ponadto pojawiają się nieczłonowane style. Jaja składane są przez karaczanowate w specjalnych kokonach, które zbudowane są z wydzielanej przez samice substancji. Kokony te rozrywane są przez larwy po ich wylęgnięciu się z jaj. Po wyjściu z jaj larwy karaczanowatych są białe i bezskrzydłe. Chityna pokrywająca ich ciała ciemnieje po kilku godzinach. Po kilku linieniach wyrastają im skrzydła i przysadki odwłokowe. Larwy karaczanowatych mogą regenerować utracone człony swoich czułków.

Karaczanowate przenoszą zarazki i pasożyty wywołujące liczne choroby w tym między innymi dur brzuszny, glistnicę, gruźlicę i owsicę. Karaczanowate to robaki które najczęściej rozprzestrzeniają się na większe odległości razem z produktami na których żerują, a na mniejsze najczęściej wędrując w tym między innymi przez kanalizację i przewody centralnego ogrzewania.

Karaczan wschodni

Karaczan wschodni (Blatta orientalis) znany jest również jako karaczan pospolity lub karaluch.

Wygląda karaczana wschodniego

Ciała karaczana wschodniego jest płaskie i masywnie zbudowane. Samice są niemal czarne. Mają one 28 milimetrów długości. U samców odwłok w 2/3 zakryty jest skórzastymi okrywami. U samic okrywy te mają formę niewielkich wyrostków. Czułki samic karaluchów są nieco krótsze od ich ciał, a czułki samców karaluchów nieco dłuższe od ich ciał. W populacjach karaczanów wschodnich dominują samice. Sporadycznie karaczany wschodnie rozwijają się przez partenogenezę. Kokon w którym ułożone są jaja karaluchów jest większy od kokonu karaczanów prusaków. Ma on 6 milimetrów szerokości i 10,5 milimetrów długości. Ma on brązową barwę i lekko wygięty kształt.

Rozówj karacznaów wschodnich

Po opuszczeniu jaj larwy karaluchów są białe i mają 6 milimetrów długości. Już po kilku godzinach zmieniają jednak barwę na żółtą. Z każdym kolejnym linieniem stają się one coraz ciemniejsze. Podczas swojego rozwoju larwa karaczana prusaka linieje od 6 do 10 razy. Długość życia osobników dorosłych karaczana wschodniego uzależniona jest od temperatury otoczenia. Przy temperaturze wynoszącej 25°Celsjusza jest to 140 dni. Kokon formowany jest przez samice karaczana wschodniego po upływie od kilku do kilkunastu dni od odbycia przez nią kopulacji. Liczba jaj wewnątrz kokonu jest zmienna. Przeciętnie jest ich 16. Podczas swojego życia samica karaczana wschodniego tworzy od 8 do 10 kokonów. Po uformowaniu kokon składany jest przez samice na pokarmie lub w niewielkiej odległości od niego. Czas od złożenia jaj do wylęgu larw uzależniony jest od temperatury otoczenia niemniej bez względu na temperaturę jest on znacząco dłuższy niż w przypadku większości owadów w tym zwłaszcza owadów magazynowych do których karaczan wschodni jest zaliczany. Przy temperaturze wynoszącej 30°Celsjusza rozwój zarodka trwa 42 dni. Przy temperaturze wynoszącej 25°Celsjusza wydłuża się on do 57 dni, a przy temperaturze wynoszącej 21°Celsjusza wydłuża się on do aż 81 dni. Larwy karaczana prusaka rozwijają się w temperaturze przekraczającej 22°Celsjusza. Rozwój larw jest dość długi. W optymalnych warunkach na które składają się dostępność odpowiedniego pokarmu i temperatura wynosząca około 30°Celsjusza rozwój larw trwa 300 dni. Przy temperaturze wynoszącej 25°Celsjusza rozwój ten wydłuża się do 530 dni. Jeśli larwom brakuje odpowiedniego pokarmu to ich rozwój może trwać od 3 do 4 lat. Za równo w niskich jak i w wysokich temperaturach karaczany wschodnie szybko giną. W temperaturze wynoszącej od 42 do 43°Celsjusza połączonej z wysoką wilgotnością giną one już po upływie jednej godziny.

W przeciwieństwie do karaczana prusaka karaczan wschodni rozmnaża się i żeruje w podłogowych częściach pomieszczeń. Najczęściej karaczany wschodnie pojawiają się w miejscach w których jest ciepło takich jak okolice rur z ciepłą wodą i pieców oraz za kaloryferami. Karaczan wschodni spotykany jest na terenie piekarni, zakładów gastronomicznych, mieszkań i statków. O ich pojawieniu się świadczą przede wszystkim nieprzyjemny zapach pochodzący z wydzieliny gruczołów skórnych karaluchów oraz kał przypominający odchody myszy którymi karaczany wschodnie zanieczyszczają produkty.

Karaczan wschodni rozwija się na bardzo podobnych produktach co blisko z nim spokrewniony karaczan prusak . jest on jednak dużo bardziej od karaczana prusaka wrażliwy na brak wody w powietrzu i w pokarmach.

W Polsce karaczan wschodni jest pospolity, ale rzadszy od karaczana prusaka.

**Karaczan prusak (Blatella germanica)**

Karaczan prusak jako jedyny przedstawiciel karaczanów występujący w Polsce zaliczany jest do rodziny prusakowatych.

Wygląd karaczana prusaka

Karaczan prusak znany jest również jako francuz, karaczan persak lub karaczan prusak jest brudnożółty. Jedynie jego odnóża i czułki są minimalnie jaśniejsze od reszty ciała. Samice karaczana prusaka mają od 12 do 16 milimetrów długości. Samce karaczana prusaka mają od 10 do 12 milimetrów długości. Na tarczce tułowiowej karaczana prusaka znajdują się dwie czarne, podłużne kreski. Odnóża karaczana prusaka są długie. Na goleniach karaczana prusaka znajdują się charakterystyczne kolce.

W skład stopy karaczana prusaka wchodzą dwa pazurki i poduszka znana również jako aridum. Na czterech członach stopy karaczana prusaka znajdują się przylgi wewnętrzne. Wieloczłonowe czułki są równie długie co ciało karaczana prusaka. Karaczany prusaki bardzo dbają o ich higienę. Regularnie czyszczą je przesuwając przez aparat gębowy. Odwłok karaczana prusaka jest wyraźnie segmentowany. Na jego końcu znajdują się pierwotne wyrostki nazywane cerciami.

Rozwój prusaków

Jaja karaczana prusaka są długie. W kokonie układane są one w dwóch szeregach. Kokon karaczana prusaka ma 2,5 milimetra szerokości i 5,5 milimetra długości. Ma on lekko zakrzywiony kształt. Tuż przed wyjściem larw ma on brązową barwę. Larwy karaczana prusaka, które niedawno wyszły z jaja są białe niemniej kształtem ciała przypominają one osobniki dorosłe karaczana prusaka. Podczas rozwoju ciemnieją one, wyrastają im skrzydła oraz cerci, a także zwiększa się liczba członów w ich czułkach z 26 po wylęgu do 87 po osiągnięciu stadium dorosłego.

Kokon formowany jest przez samice karaczana prusaka po upływie 7 dni od jej zapłodnienia. Kokon posiada poprzeczne bruzdy, które odpowiadają położeniu komór jajowych. W kokonie może się znajdować od 16 do 56 jaj. Przeciętnie jest to 30 jaj. Kokon przytwierdzony jest do końca odwłoka samicy. Samica nosi go tam aż do wylęgu larw. Czas po którym następuje wylęg larw uzależniony jest od temperatury. W temperaturze pokojowej są to 24 dni. Przy temperaturze wynoszącej 30°Celsjusza jest to 15 dni. Samica przestaje interesować się kokonem po wylegnięciu się z niego jaj. W temperaturze wynoszącej 25°Celsjusza osobniki dorosłe karaczanów prusaków żyją 260 dni. Podczas swoje życia samice karaczanów prusaków czterokrotnie składają kokony. Przed złożeniem każdego z kokonów konieczne jest przeprowadzenie nowego zapłodnienia.

Podczas swojego rozwoju larwy karaczana prusaka linieją od 6 do 7 razy. Po zrzuceniu oskórek zjadany jest przez larwy. Długość rozwoju larw uzależniona jest od temperatury w której rozwój ten następuje. Przy temperaturze wynoszącej 21°Celsjusza rozwój ten trwa 174 dni. Przy temperaturze wynoszącej 30°Celsjusza długość tego rozwoju skraca się do 74 dni. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono, że czas rozwoju larw karaczana prusaka hodowanych pojedynczo jest dłuższy niż jest to w przypadku larw karaczanów prusaków hodowanych w grupach. Zarówno larwy jak i osobniki dorosłe karaczanów prusaków są dość odporne na brak pożywienia. Przy temperaturze wynoszącej 22°Celsjusza małe larwy karaczanów prusaków mogą przeżyć 10 dni bez pożywienia. Jeśli chodzi o czas, który mogą bez pożywienia przeżyć osobniki dorosłe karaczana prusaka to jest on silnie uzależniony od płci danego karaczana prusaka. W przypadku samców karaczana prusaka jest to 15 dni, a w przypadku samic karaczana prusaka 40 dni. Ciała larw karaczanów prusaków są silnie spłaszczone. Ułatwia to im przebywanie w niedostępnych miejscach takich jak listwy podłogowe, szpary i okolice rur kanalizacyjnych oraz przedostawanie się przez wąskie szczeliny. Za dnia karaczany prusaki przebywają w ukryciu. Bardzo intensywne żerowanie karaczanów prusaków ma miejsce krótko po zapadnięciu zmroku oraz tuż przed świtem. Najdrobniejsze wstrząsy podłoża lub nawet gwałtowniejsze ruchy powietrza powodują ich szybką ucieczkę. Posiadane przez karaczany prusaki skrzydła używane są przez nie wyłącznie do lotu szybowcowego. Samce karaczanów prusaków mogą wykonywać niewielkie skoki.

Karaczan prusak szkodnikiem wszystkożernym

Karaczan prusak jest owadem bardzo pospolitym. Występuje on w magazynach, mieszkaniach, szpitalach, restauracjach i innych miejscach. Pożywieniem karaczanów prusaków są głównie resztki żywnościowe. Karaczany prusaki preferują produkty zawierające duże ilości wody takie jak na przykład marchew, owoce, ziemniaki niemniej żeruje on również w suchszych produktach takich jak pieczywo, cukier i mąka. Karaczany prusaki są wszystkożerne, ale nie mogą rozwijać się jeśli żywią się produktami zawierającymi niewielkie ilości białka. Sporadycznie zdarza się wśród karaczanów prusaków kanibalizm. Jego ofiarą padają osobniki okaleczone lub te, które nie zrzuciły jeszcze do końca oskórka larwalnego.

Szkody powodowane przez karaczana prusaka polegają na zanieczyszczaniu produktów wylinkami i odchodami, a także na przenoszeniu powodujących gnicie produktów grzybów i bakterii.

Karaczan prusak wywodzi się z Azji, ale obecnie występuje na całym świecie. Najczęściej pojawia się w lokalach posiadających centralne ogrzewanie. Występuje gromadnie.

Przybyszki

Na terenie Polski sporadycznie pojawiają się również karaczan australijski znany też jako przybyszka australijska i karaczan amerykański znany również jako przybyszka amerykańska. Gatunki te są jednak znacznie rzadsze od karaczana wschodniego i karaczana prusaka ponieważ mają wysokie wymagania dotyczące z temperatury.

Zadomkowate – karaczany żyjące poza budynkami

Karaczany żyją nie tylko wewnątrz budynków, ale również poza nimi. Wszystkie występujące w Polsce karaczany żyjące poza budynkami zaliczane są do rodziny zadomkowatych. Nie stanowią one zagrożenia dla działalności człowieka ponieważ nie mogą rozmnażać się wewnątrz budynków. Przedstawiciele zadomkowatych, którzy przypadkiem trafią do wnętrz budynków giną po upływie kilku dni. W związku z tym zazwyczaj nie ma konieczności zwalczania przedstawicieli tej rodziny. Wszystkie owady zaliczane do rodziny zadomkowatych są dość rzadkie w związku z czym dość rzadko są one również spotykane. Przedstawicielami zadomkowatych występującymi w Polsce są między innymi bezżyłka plamista, zadomka leśna i zadomka polna.

Bezżyłka plamista

Bezżyłka plamista (Phyllodromica maculata) jest brunatnoczarna i błyszcząca. Przedplecze bezżyłki plamistej jest czarne z wyjątkiem jasnego obrzeża. Pokrywy są żółtawe i pozbawione siatki żyłek oraz czarnych plamek.

Samice i samce bezżyłki plamistej różnią się między sobą przede wszystkim wielkością i kształtem pokryw. Pokrywy samic bezżyłki plamistej są zaokrąglone i ścięte. Osiągają one od 2,7 do 3,2 milimetrów długości. Pokrywy samców sięgają do końca ich odwłoka. Mają one od 5,5 do 6 milimetrów długości. Ponadto samice bezżyłki plamistej są minimalnie mniejsze od samców. Mają one od 6,5 do 7 milimetrów długości podczas gdy samce mają od 6,5 do 7,4 milimetra długości. Poza tym u samców nie występuje czarnobrunatna plama w dolnej części pokryw.

Bezżyłka plamista występuje na terenie centralnej Europy. Jej obszar występowania rozciąga się od Polski , Słowacji i Węgier przez Czechy i austriacki Tyrol aż do rzeki Ren w Niemczech. Możliwe, że występuje ona również na terenie Ukrainy, Rumunii i Szwajcarii.

W Polsce bezżyłka plamista występuje w całym kraju. Pojawia się od maja do sierpnia.

Zadomka leśna

Zadomka leśna ma od 9 do 11 milimetrów długości. Jej pokrywy są brunatnożółte i lancetowate. Przedplecze zadomki leśnej jest czarne z wyjątkiem mającego barwę kości słoniowej obramowania. Dołek gruczołowy okrągławy i duży. Zadomka leśna jest szeroko rozpowszechniona na terenie Europy. Jest pospolita w całej Polsce.

Zadomka polna

Zadomka polna jest pospolita w Europie i na terenie zachodniej Syberii. Ma ona od 7 do 13 milimetrów długości. Ubarwienie jej ciała jest zmienne. Skrzydła samca zadomki polnej są długie. Na jego przedpleczu znajduje się czarna plama o nieostrych krawędziach. Samice mają krótsze skrzydła, a ich przedplecze jest jasnobrązowe.

Zadomka polna występuje głównie na terenie lasów. Występuje również na terenie sadów, ogrodów i w zaroślach. Zadomka polna jest wszystkożerna.

Samce najczęściej widywane są na ziemi, a samice na niskich roślinach. Przedstawiciele tego gatunku widywani są od maja do września. Samice składają jaja do mających 3 milimetry długości kokonów.

Dokumentacja ISO 9001

30 kwietnia, 201825 sierpnia, 2020Zwalczanie

Normy ISO 9001 są niezwykle popularne na całym świecie, a ich spełnienie daje przedsiębiorstwu liczne korzyści. Jednym z elementów koniecznych do spełnienia wymagań norm ISO 9001 jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji. Dokumentacji tej poświęciliśmy nasz artykuł. Na piszemy w nim jak wygląda dokumentacja ISO 9001. Napiszemy też z jaką dokumentacją wiąże się audyt wewnętrzny ISO 9001, jaka dokumentacja powstaje zanim przeprowadzony zostanie audyt wewnętrzny ISO 9001, jaka dokumentacja powstaje podczas audytu wewnętrznego ISO 9001 i jaka dokumentacja powstaje po tym jak przeprowadzono audyt wewnętrzny ISO 9001.

Normy zarządzania jakością wymagają aby systemy zarządzania jakością miały postać udokumentowaną. Istnieje szereg czynników którymi należy kierować się podczas dokumentowania systemu jakości. Czynniki te to wielkość zatrudnienia, charakter prowadzonej działalności, rodzaj i stopień skomplikowania realizowanych procesów, kompetencje, umiejętności i uprawnienia pracowników, normy i zwyczaje obowiązujące w danej organizacji oraz dotychczasowe sposoby komunikowania się stosowane w danej organizacji.

Zalety posiadania dokumentacji ISO 9001

Opracowanie dokumentacji ISO 9001 przynosi organizacji szereg korzyści. Istnienie dokumentacji ISO 9001 czyni organizacje racjonalną i przejrzystą. Jasny podział kompetencji pomiędzy działami przyczynia się do rozwoju współpracy pomiędzy nimi. Udokumentowanie zależności pomiędzy działami i stanowiskami umożliwia zachowanie struktury funkcjonalno-organizacyjnej pomimo zmian personalnych w organizacji.

Ustalenie spójnych i sprawdzonych metod doboru, kwalifikacji i szkoleń personelu poprawia strukturę personalną organizacji. Przejrzystość zasad panujących w organizacji sprawia, że jej pracownicy są zmotywowani do wysiłku i współpracy na jej rzecz. Istnienie ustalonych, zawartych w dokumentacji zasad ułatwia wprowadzanie pracowników w operacje, procesy oraz działania. Zawarcie w dokumentacji standardów dotyczących stanu organizacji i przebiegu procesów ułatwia ich utrzymywanie co wpływa na wysoką jakość produktów.

Niemniej ważna jest funkcja dowodowa dokumentacji ISO 9001. W teorii powinna być to funkcja pomocnicza często jednak okazuje się ona podstawową funkcją, jaką pełni. Dokumentacja stanowić może między innymi dowód spełnienia wymagań dotyczących ochrony środowiska, odpowiedzialność producenta za wybór i inne czynniki. Dokumentacja ISO 9001 jest też często niezbędna aby organizacja została uznana za godna zaufania przez swoich klientów oraz przez organy zajmujące się certyfikacją.

Każda organizacja powinna posiadać standardy dotyczące przeprowadzanych w niej procesów i innych działań. Standard to typowy sposób działania uważany w organizacji za najlepszy w danej sytuacji. Standardy powinny zostać zapisane w dokumentacji ponieważ jedynie w takiej sytuacji możliwe jest ich zachowanie w ramach całej organizacji.

Dokumentacja ISO 9001 bardzo przydatna jest również podczas audytów wewnętrznych ISO 9001 i audytów zewnętrznych ISO 9001 stanowiących istotny element spełnienia wymagań tych norm. Audyt wewnętrzny ISO 9001 wiąże się z przeprowadzeniem wielu czynności, a przegląd dokumentacji ISO 9001 oraz raportów z poprzednich audytów wewnętrznych ISO 9001 jest jedną z nich.

Audyt wewnętrzny ISO 9001 – dokumentacja

Podczas wspomnianych audytów wewnętrznych ISO 9001 powstaje duża ilość dokumentacji. Przed przeprowadzeniem audytu wewnętrznego ISO 9001 powstaje plan audytu wewnętrznego ISO 9001 oraz listy kontrolne audytu wewnętrznego ISO 9001. Podczas samego audytu wewnętrznego ISO 9001 powstają notatki dotyczące zauważonych niezgodności. Po audycie wewnętrznym ISO 9001 powstaje raport z audytu wewnętrznego ISO 9001. Jak widać audyt wewnętrzny ISO 9001 wiąże się z powstaniem niemałej ilości dokumentacji dotyczącej audytu wewnętrznego ISO 9001 niemniej jest jej znacząco mniej od tej, która powstaje podczas audytów zewnętrznych ISO 9001. Jest tak ponieważ audyt zewnętrzny ISO 9001 jest dużo bardziej sformalizowany niż audyt wewnętrzny ISO 9001. Podczas audytu zewnętrznego ISO 9001 konieczne jest przestrzeganie wielu wymogów formalnych, których spełnienie nie jest konieczne jeśli przeprowadzany jest audyt wewnętrzny ISO 9001.

Struktura dokumentacji ISO 9001

Dokumenty dotyczące organizacji uporządkować można w hierarchiczny sposób w którym najwyżej będą dokumenty ogólne dotyczące celu dla którego dana spółka istnieje (statut spółki, jej wizja, cele i polityka), a najniżej instrukcje dla szeregowych pracowników dotyczące standardów wykonywania konkretnych czynności (instrukcje robocze, formularze, plany jakości, dokumentacja księgowa i techniczna). Dokumenty mogą być podzielone na wewnętrzne (zarządzenia zarządu, regulaminy organizacyjne itp.) i zewnętrzne (normy, instrukcje obsługi).

Polityka jakości ISO 9001

Jednym z podstawowych dokumentów dotyczących zarządzania jakością jest polityka jakości. Polityka ta zawiera intencje i kierunki działania organizacji dotyczące jakości. W dokumencie tym wspomniane intencje i kierunki formalnie wyrażane są przez najwyższe kierownictwo danej organizacji.

W dokumencie tym powinny zostać zawarte dane na temat celów dotyczących pozycji organizacji w stosunku do klientów oraz konkurencji, ogólnych celów związanych z jakością, zasad postępowania pracowników w zakresie jakości, priorytetów dotyczących jakości, wymagań dotyczących jakości, form współpracy z dostawcami i klientami oraz metod oceny jakości produktów.

W polityce jakości powinny zostać zawarte również zobowiązania firmy. Zobowiązania te powinny dotyczyć regularnych przeglądów dokumentacji, ciągłego doskonalenia, rozwoju i spełniania wymagań klientów, prawa oraz swoich własnych, a także ciągłego doskonalenia i rozwoju systemu zarządzania jakością.

W prawidłowo sformułowanej polityce jakości powinny znaleźć się również informacje dotyczące rozumienia jakości w danej organizacji, sposobów jej mierzenia, przyczyn dla których uważana jest ona za istotną, osób odpowiedzialnych za jakość, oraz zakresu odpowiedzialności za kwestie jakości pracy, wyrobów i usług.

Polityka jakości powinna zostać wyrażona w sposób umożliwiający wyznaczenie ambitnych, ale równocześnie realnych celów. Cele te powinny uwzględniać za równo interesy pracowników firmy jak i jej klientów.

Istnieje wiele czynników, które powinny zostać wzięte pod uwagę podczas ustalania celów dotyczących jakości. Są to między innymi potrzeby organizacji i rynków na których działa, stopień realizacji obecnych procesów, wyniki samooceny, wyniki analiz podmiotów konkurencyjnych, istniejące potencjały do doskonalenia organizacji i środki, które niezbędne są do realizacji wymienionych wcześniej celów.

Dla różnych stanowisk i szczebli organizacji powinny zostać ustanowione różne cele jakościowe. Wszystkie ustalone cele powinny być mierzalne i pozostawać w zgodzie z polityką jakości organizacji.

Polityka jakości powinna być regularnie przeglądana pod kątem jej aktualności i przydatności.

Księga jakości ISO 9001

Podstawowym oraz najważniejszym dokumentem systemu zarządzania jakością powinna być księga jakości. Księga ta stanowi źródło informacji niezbędnych do wprowadzenia oraz utrzymania systemu jakości. Księga jakości określa system zarządzania jakością stosowany w organizacji. Termin księga jakości stosowany jest za równo wewnątrz jak i na zewnątrz przedsiębiorstwa.

Istnieje szereg informacji, które powinny zostać zawarte w księdze jakości. Są to między innymi stosowana w organizacji polityka jakości, cele dotyczące jakości, opisy i wzajemne powiązania procesów, struktura organizacji w tym również zakres odpowiedzialności i uprawnień poszczególnych jej członków, opis systemu jakości w tym również ustaleń i elementów w nim zawartych oraz działania dotyczące jakości podejmowane w ramach organizacji. Księga jakości obejmować powinna również informacje na temat dokumentacji dotyczącej systemów jakości w tym jej struktury oraz zasad regulujących jej dystrybuowanie.

Główną i najważniejszą częścią księgi jakości jest opis stosowanego systemu zarządzania jakością, jego wdrożenia, przebiegu i stosowanych procedur. Księga jakości opisuje metody stosowane przez organizacje w celu spełnienia celów organizacji dotyczących jakości.

To jak duża jest księga jakości pod względem formatu i objętości uzależnione jest od tego jakie są potrzeby przedsiębiorstwa. Decyzje w tej kwestii podejmowane są przez zespół powołany do redagowania tej księgi.

Księga jakości powinna być napisana w sposób zwięzły, jasny i jednoznaczny. Budowa Księgi jakości, jej podział na rozdziały, zastosowany układ graficzny stron, oraz ich numeracja, powinny umożliwiać łatwe wprowadzanie w niej zmian lub wymianę znajdujących się w niej kart. W księdze jakości powinny zostać opisane wszystkie elementy składające się na system zarządzania jakością.

W tym momencie pojawia się pytanie jaki powinien być układ księgi jakości. Może ona opisywać poszczególne, zidentyfikowane w organizacji procesy. Najczęściej jednak redagowana jest ona według wymagań znajdujących w kolejnych punktach norm ISO.

Ze względu na fakt, że do informacji zawartych w księdze jakości będą miały dostęp podmioty zewnętrzne nie należy uwzględniać w nich knowhow firmy ani informacji objętych tajemnicą.

Procedury ISO 9001

Ważną częścią księgi jakości są procedury ogólne, systemowe i organizacyjne. Procedury są ustalonymi sposobami przeprowadzania działań oraz procesów. Procedury umożliwiają działanie w zgodzie z wcześniejszymi ustaleniami. W celu zachowania procedur konieczne jest ich odpowiednie udokumentowanie.

Dokumentacja dotycząca procedur powinna zawierać cele i zakres danej procedury, czynności, które powinny zostać podjęte w ramach procedury, osoby które powinny wykonać te czynności, czas, sposób i miejsce wykonania tych czynności, przedmioty niezbędne do wykonania danej procedury oraz metody kontroli prawidłowego wykonania procedur.

Procedury mogą dotyczyć nadzorowania dokumentów i zapisów, audytów wewnętrznych ISO 9001, nadzoru nad niezgodnymi z normami wyrobami, oraz działań korygujących i zapobiegawczych.

Procedury powinny być uzgodnione, dostępne dla całego personelu i zrozumiałe dla wszystkich osób, których dotyczą. Poszczególne procedury powinny posiadać tą samą formą graficzną. Znajdujące się w nich oznaczenia powinny umożliwiać łatwe zidentyfikowanie, zaktualizowanie i nadzór nad procedurą. Oznaczenia te powinny zawierać tytuły, numerów identyfikacyjnych, daty wydania, edycji i inne tego typu dane.

Instrukcje ISO 9001

Instrukcje są dokumentami tworzonymi i przeznaczonymi wyłącznie do użytku wewnętrznego.

Instrukcje zawierają sposób w który powinna zostać wykonana dana praca, materiały, narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania danej pracy, informacje na temat osób wykonujących dane czynności, informacje na temat warunków, których spełnienie niezbędne jest dla zachowania powtarzalności operacji oraz zasady dotyczące dokumentowania operacji, ich oceny i rejestracji. Poziom uszczegółowienia instrukcji może być inny dla każdej procedury dla której powstały i powinien być dostosowany do kwalifikacji oraz poziomu wykształcenia pracowników.

Plany jakości ISO 9001

Procedury określają w jaki sposób powinny być wykonane dane czynności, ale jakie procedury i przez kogo powinny zostać zastosowane w danej sytuacji? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w planach jakości. Plany jakości są pomostem pomiędzy szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobu lub projektu a ogólnymi procedurami zarzadzania jakością.

Zapisy ISO 9001

Podjęte działania powinny znajdować odzwierciedlenie w dokumentach. Dokumenty w których znalazły się te rezultaty nazywane są zapisami. Zapisy dostarczają informacji na temat stopnia osiągnięcia celów jakości, stopnia zadowolenia lub niezadowolenia klienta, wpływu systemu jakości na doskonalenie usług, analiz których celem jest określenie tendencji dotyczących jakości, prawidłowości wykonywania swojej pracy przez dostawców, umiejętnościach oraz szkoleniach, które przeszedł personel i pozycji zajmowanej przez organizacje na rynku.

W zależności od rodzaju działalności prowadzonej przez organizacje może również okazać się konieczne zawarcie zapisów takich jak karty kontroli procesów, atesty jakości, świadectwa kalibracji, listy kwalifikowanych dostawców i wyniki badań rynkowych.

Zapisy powinny zostać zatwierdzone przez odpowiednie osoby. Powinny być one przechowywane w sposób umożliwiający ich łatwe odszukanie i chroniący przed ryzykiem zaginięcia, uszkodzenia lub zniszczenia podczas ich przechowywania. Zasady dostępności zapisów dotyczących jakości powinny zostać określone przez kierownictwo.

Krety w ogrodzie – jak się ich pozbyć?

9 kwietnia, 201825 sierpnia, 2020Zwalczanie

Czym jest Kret Europejski ?

Kret Europejski to wyjątkowy ssak większość bowiem swojego życia spędza on pod ziemią. Pod ziemią mieszka jeszcze kilka gatunków ssaków na przykład nornice, ale większość z nich nie spędza tam tyle czasu co krety, a budowane przez nie korytarze są krótkie i nie tworzą skomplikowanych labiryntów.

Krecie kopce i korytarze

Kret doskonale drąży korytarze, które układają się w skomplikowane labirynty osiągające nawet kilometr długości. Na zewnątrz działalność kretów zaobserwować można dzięki tworzonym przez nie ziemnym kopcom.

Szukasz firmy zwalczającej krety? – Zadzwoń +48 505 177 654 lub napisz na biuro@insektpol.pl

Występowanie kretów

Krety występują w większość krajów Europejskich. W Europie nie występują one jedynie w Portugalii, zachodniej Hiszpanii, na wyspach brytyjskich, we Włoszech i w Skandynawii. Kret występuje również w północno-zachodniej części Azji.

Jak wygląda kret ?

Kret jest stosunkowo niewielkim ssakiem. Waży do 120 gramów i ma od 17 do 20 centymetrów długości. Niewielkie rozmiary kretów wynikają z dwóch czynników. Pierwszym z nich jest podziemny tryb życia tych zwierząt. Zwierzęta żyjące pod ziemią nigdy nie są szczególnie wielkie. Drugą przyczyną niewielkich rozmiarów kretów są niewielkie rozmiary ofiar tych zwierząt.

Pożywienie kretów – czyli co jedzą krety?

Ofiarami kretów najczęściej są dżdżownice i larwy owadów, a więc zwierzęta stosunkowo małe. Większe zwierzę miałoby problem ze zdobyciem odpowiedniej ilości żywności jeśli w jego diecie dominowały by tak małe organizmy, a pod ziemią trudno o zdobycie większych. Pod ziemią pospolicie nie występuj zwierzęta większe od dżdżownic. Żyjące pod ziemią myszy i inne gryzonie są zbyt rzadkie aby sens miało poszukiwanie ich poprzez kopanie tuneli. Po za tym myszy cechują się dość szybkim czasem reakcji w związku z czym kret i tak nie mógłby ich złapać. Istnieją wprawdzie zwierzęta, które są znacznie większe od kreta, a jednocześnie żywią się ofiarami mniejszymi od dżdżownic. Przykładem takiego zwierzęcia jest na przykład mrówkojad. Wart jednak zwrócić uwagę na fakt, że mrówkojad żywi się mrówkami, które żyją w liczących nierzadko tysiące osobników koloniach w związku z czym przystosowane do polowania na mrówki zwierzę z łatwością może zjeść wiele osobników mrówek w krótkim czasie jeśli znajdzie się w pobliżu kolonii.

Dżdżownice będące pożywieniem kretów są dość równomiernie rozmieszczone w ziemi w związku z czym aby je zdobyć kret musi kopać dużo korytarzy będących pułapkami na dżdżownice, a następnie regularnie się nimi przemieszczać w nadziei, że wpadły do nich jakieś dżdżownice. Czynności te są bardzo energochłonne. Sprawia to, że kret potrzebuje jeszcze więcej dżdżownic i musi kopać jeszcze więcej tuneli.

Dieta kretów składa się głównie z różnych gatunków bezkręgowców. Przede wszystkim są to pierścienice, a poza nimi również owady i ich larwy. Ofiary znajdowane są przez krety podczas budowy lub patrolowania korytarzy.

Jak wspominaliśmy kret jest zwierzęciem w przypadku którego całe życie upływa na kopaniu w związku z czym całe jego ciało przystosowane jest do życia pod ziemią i kopania tuneli. Krótkie, ale jednocześnie masywne kończyny przednie kretów ułatwiają tym zwierzętom kopanie. Ręce są potężniejsze niż u innych zwierząt, ale inne narządy pod ziemią nie są tak przydatne w związku z czym zostały one zredukowane. Pod ziemią i tak niewiele widać więc zredukowane są krecie oczy. Pod ziemią nie ma drapieżników których trzeba by nasłuchiwać więc zredukowane są rownież uszy kretów. Ogon pod ziemią jest zupełnie nieprzydatny dlatego również ta część ciała kreta również jest zredukowana.

Tunele kopane przez krety

Instynkt kretów mówi im jedno: kopać. Jeśli kret jest na ziemi zaczyna on w związku z tym kopanie w niej natychmiast jeśli tylko jest ona odpowiednia do tego celu. W związku z tym rzadko możemy zobaczyć krety na powierzchni ziemi, a ponieważ pod ziemią również ich nie zobaczymy zwierzęta te widywane są przez nas rzadko, choć są one dość powszechne i często widujemy efekty ich działań.

Kret nie jest kotem, który całymi dniami wyleguje się pod kaloryferem, a następnie atakuje jedną mysz i może się dalej wylegiwać. Życie kretów to codzienna walka by wykopać wystarczająco dużo tuneli aby zdobyć tyle dżdżownic lub innych małych zwierząt by nie umrzeć z głodu. W ciągu doby kret potrafi wykopać od 12 o 15 metrów tuneli. Prowadzi to tworzenia przez krety rozległych labiryntów tuneli, których długość nierzadko wynosi nawet kilometr, choć najczęściej mają one od 100 do 200 metrów. Niemałe są również obszary na których korytarze te się znajdują. Mogą one obejmować od 2000 do 6000 metrów kwadratowych. Tunele znajdują się na głębokości wynoszącej od 20 do 50 centymetrów w związku z czym nie można zaobserwować na powierzchni ziemi wybrzuszeń powodowanych przez tunele. Zaobserwować można jedynie kretowiska, które nierzadko przyjmują niemałe rozmiary. Największe są kopce, które znaleźć można na terenach bagiennych. Mogą mieć one nawet 90 centymetrów wysokości. Krety są dobre w kopaniu, ale w poruszaniu się po powierzchni ziemi nie są one już tak dobre. Poruszają się one po niej wolno i niezdarnie.

Jak wspominaliśmy tunele są dla kretów przede wszystkim miejscem polowań niemniej nie należy zapominać o tym, że są one również miejscem w którym zwierzęta te mieszkają. Wewnątrz tuneli tworzą one gniazda, które to budowane są z trawy i mchu. Czasami zdarza się, że gniazda te uzupełniane są pionowym tunelami, które to sięgają aż do wód gruntowych ułatwiając kretów uzyskanie dostępu do wody. Obok studni znajduje się krecia spiżarnia w której zwierzęta te gromadzą zapasy na trudne czasy w tym zwłaszcza na okres zimowy. Zapasy te składają się z żywych, ale unieruchomionych poprzez podcięcie zwoju nerwowego dżdżownic.

Rozmnażanie się kretów

Ciąża u kretów trwa około 28 dni. W pojedynczym miocie rodzi się od dwóch do siedmiu młodych. Najczęściej poród następuje raz do roku w okresie późnej wiosny. Mioty kretów odbywają się zatem znacząco rzadziej niż jest w przypadku większości ssaków tej wielkości. Na przykład również kopiące pod ziemią nornice rude w ciągu roku mogą mieć cztery mioty. Również myszy i szczury cechują się znacząco szybszym tempem rozmnażania się.

Kreci cykl dobowy

Większość zwierząt lądowych żyje na powierzchni ziemi, a tam czas wyznacza słońce które oświetla ziemię lub chowa się za horyzontem. Sprawia to, że zwierzęta żyjące na powierzchni ziemi dostosowują swoją aktywność do wychylającego się zza horyzontu i chowającego się zanim słońca. Wiele jest aktywnych za dnia i śpi nocą. Inne robią na odwrót. Dotyczy to niektórych roślinożerców, które to aktywne są nocą, gdy śpią drapieżniki, ale również wielu drapieżników, które polują w nocy kiedy żerują też ich ofiary, które zaczęły żerować nocą w celu uniknięcia dziennych drapieżników. Wiele zwierząt szczególnie aktywnych jest w określonej porze doby. W przypadku zwierząt zmiennocieplnych na przykład owadów często jest to południe kiedy to temperatura powietrza oraz dostępność promieniowania słonecznego jest najwyższa. Do której z tych grup zalicza się kret ? Otóż do żadnej. Kreci cykl dobowy byłby dla nas nowy. Pod ziemię światło słoneczne nie dochodzi w związku z czym ma ono jedynie niewielki wpływ na cykl dobowy kretów. Krety najpierw są aktywne przez 4 godziny, a następnie śpią przez 3 godziny. Nie oznacza to, że aktywność słońca nie posiada żadnego wpływu na działalność kretów. Jest ona większa w godzinach porannych kiedy to powstaje najwięcej kretowisk.

Zwalczanie kretów

Lista zniszczeń powodowanych przez krety jest dość długa. Osłabiają wały powodziowe, negatywnie wpływają na estetykę ogrodów. Posiadanie pięknego trawnika wiąże się z niemałym wysiłkiem, ale cały ten wysiłek może zostać zepsuty przez pojedynczego kreta, który pojawi się w danym miejscu zacznie kopać. Niemniej wysiłku potrzeba by doprowadzić do idealnego stanu piłkarski stadion. Również tutaj cały wysiłek może popsuć pojedynczy kret.

Szukasz firmy zwalczającej krety? – Zadzwoń +48 505 177 654 lub napisz na biuro@insektpol.pl

Siatki na krety

Istnieją metody pozwalające na długo zapobiec pojawianiu się kretów w danym miejscu. Jedną z tych metod jest siatka na krety. Siatki na krety zakopywane są pod ziemią na głębokości wynoszącej około 10 centymetrów. Ich oczka są na tyle małe, że krety nie mogą się przez nie przedostać. Siatki na krety wykonywane są z tworzyw sztucznych ponieważ siatki metalowe szybko rdzewieją jeśli zostaną umieszczone w ziemi. Siatki stosowane są w miejscach w których obecność kretów jest szczególnie niepożądana takich jak pola golfowe lub boiska piłkarskie. Główną zaletą siatek jest fakt, że jednokrotne ich zastosowanie uchroni nas przed kretami na długo.

Odstraszacze kretów

Siatki na krety stosowane są przeciwko tym zwierzętom dość rzadko. Głównie dlatego, że trzeba je zastosować zanim kret się pojawi. Co jeśli kret już się pojawił ? Często stosowanym w takiej sytuacji sposobem na krety są różnego rodzaju odstraszacze. Szczególnie często stosowane są odstraszacze elektroakustyczne. Ostraszacze elektroakustyczne wydzielają sygnały dźwiękowe. Sygnały te działają drażniąco na krety, a jednocześnie są one niesłyszalne dla człowieka. Umieszczane są one w kopcach kretów. Częstotliwość sygnału cechuje się zmiennością w czasie dzięki czemu krety nie przyzwyczajają się do jednego dźwięku. Odstraszacze nie działają natychmiastowo. Niestety metoda ta nie zawsze jest skuteczna.

Domowe metody odstraszania kretów

Istnieją również domowe metody akustycznego odstraszania kretów polegające na umieszczaniu w kretowiskach wiatraczków lub wkopanych w ziemię butelek.

Żywołapki

Czasami w celu zwalczania kretów stosowane są też żywołapki umożliwiające humanitarne pozbycie się kretów. Żywołapki umieszczane są w najświeższym spośród krecich kopców. Pułapki sprawdzane są raz dziennie, a złapany za pomocą pułapki kret wypuszczany jest w miejscu w którym prowadzona przez niego działalność nie będzie źródłem problemów.

Gazowanie kretów

Metody zwalczania kretów, które przedstawiliśmy przed chwilą cechują się umiarkowaną skutecznością. Często mimo skorzystania z wszystkich z nich krety pozostają w danym miejscu. Na szczęście szybka metoda zwalczania kretów cechująca się wysoką skutecznością. Metodą tą jest gazowanie kretów za pomocą wydzielających fosforowodór tabletek. Tabletki z fosforowodorem umieszczane są w wylotach krecich tuneli, a następnie przykrywane pochodzącą z kretowisk ziemią. Tabletki z fosforowodorem mogą być niebezpieczne jeśli stosowane są przez niewykwalifikowane osoby. Z tego względu dostępne są one wyłącznie dla wyspecjalizowanych firm DDD oferujących usługi takie jak zwalczanie kretów, zwalczanie nornic lub zwalczanie karczowników. Gazowanie fosforowodorem skutecznie unieszkodliwia krety, a także inne kopiące korytarze w ziemi zwierzęta takie jak na przykład myszy lub nornice. Gazowanie to skuteczna metoda zwalczania kretów i skuteczna metoda zwalczania nornic.

Aby gazowanie kretów było skuteczne tabletki z fosforowodorem powinny zostać umieszczone we wszystkich kretowiskach, które są w danym miejscu. Zazwyczaj tabletki z fosforowodorem najpierw umieszczane są najpierw w kretowiskach znajdujących się na obrzeżach poddawanego gazowaniu terenu, a następnie umieszczane są w kolejnych kretowiskach znajdujących się coraz bliżej centrum terenu na którym przeprowadzane jest gazowanie.

Czasami drążone przez krety tunele położone są na terenach nierównych. W takiej sytuacji tabletki z fosforowodorem powinny zostać umieszczone w pierwszej kolejności w kretowiskach znajdujących się najwyżej. Fosforowodór jest cięższy od powietrza w związku z czym w trakcie zabiegu będzie on spływał niżej. W trakcie gazowania należy uważać, aby nie zasypać krecich korytarzy ponieważ może to utrudnić rozchodzenie się fosforowodoru wewnątrz wykopanych przez krety labiryntów.

Ciekawostki o kretach

Gdzie krecich kopców jest najwięcej ?

Liczebność krecich kopców najliczniejsza jest na łąkach na których nie ma drzew ani krzewów.

Futra krecie

W przeszłości polowano na krety dla futra, które jest wyjątkowo miękkie i jedwabiste. Niestety kret to stosunkowo małe zwierzę w związku z czym na uszycie pojedynczego futra potrzeba ogromnej ilości kretów. Krety są zwierzętami żyjącymi samotnie w związku z czym zdobycie wystarczającej ilości kretów na uszycie pojedynczego futra wiązało się z niemałym trudem.

Kret samotny zwierz

Krety całe swoje życie budują korytarze, ale czas upływa im w ich wnętrzach samotnie. Nie zapraszają do nich innych kretów, a spotykając je są wobec nich bardzo agresywne. Jedynie podczas przypadającej na wiosną rui krety nie są samotne.

Zwalczanie Pluskiew – Metody

4 kwietnia, 2018Zwalczanie

Co to jest pluskwa ?

Pluskwa to żywiący się krwią w tym zwłaszcza krwią ludzi owad. Pluskwy stanowiły poważny problem w przeszłości. W późniejszym czasie liczebność tych owadów znacząco spadła, ale w ostatnich latach znów obserwujemy zwiększanie się liczebności populacji pluskiew. Przyczyny tego zjawiska nie są do końca jasne. Podejrzewa się, że wpływ na to mogło mieć wycofanie z użytku środka owadobójczego DDT oraz zwiększenie się częstotliwości podróży odbywanych przez ludzi w ostatnich latach. W związku z tym warto bliżej przyjrzeć się tym zwierzętom. W naszym artykule napiszemy jak zwalczyć pluskwy, jak zwalczać pluskwy, jak się pozbyć pluskiew, jak wyeliminować pluskwy, jak zlikwidować pluskwy, jak wytępić pluskwy i jak zniszczyć pluskwy.

Co jedzą pluskwy ?

Pluskwy żywią się krwią. Kolor pluskiew uzależniony jest od tego ile spożyły one pokarmu. Głodne pluskwy mają barwę słomkową, a najedzone pluskwy są brunatno-czerwone. Pierwotnie pluskwy żywiły się krwią nocujących w jaskiniach nietoperzy. Kiedy wewnątrz jaskiń pojawili się ludzie stali się oni głównymi żywicielami pluskiew.

Pluskwy najczęściej atakują nas podczas naszego snu. Podczas posiłku pluskwy wielokrotnie kłują swoje ofiary. Jeśli pokarm jest łatwo dostępny pobieranie krwi przez pluskwy odbywa się raz na kilka dni. Pluskwy to wyjątkowo żarłoczne pasożyty. W ciągu pojedynczego posiłku mogą one zjeść więcej niż ważą. Szczególnie łakome są samice pluskiew które potrzebują krwi do produkcji jaj. Pluskwy potrafią przeżyć bez pożywienia nawet rok. Często powtarzane opinie jakoby potrafiły one przeżyć bez niego nawet kilka lat są nieprawdziwe. Wbrew temu co się niekiedy uważa pluskwy nie posiadają szczególnych preferencji dotyczących ofiar.

Na częstotliwość gryzienia przez te owady nie wpływa więc posiadana grupa krwi ani ilość spożywanego alkoholu lub wypalanych papierosów. Czasami rzeczywiście zdarza się, że dwie osoby śpią w jednym łóżku i jedna z nich budzi się pokąsana przez pluskwy podczas gdy na ciele drugiej nie ma żadnych śladów żerowania pasożytów. W rzeczywistości nie oznacza to, ze jedna z tych osób została pokąsana przez pasożyty podczas gdy druga nie, a jedynie oznacza to, że jedna osoba jest bardziej wrażliwa na ukłucia pluskiew i na wpuszczane przez nie substancje rozrzedzające krew i znieczulające od drugiej.

Jak wygląda pluskwa?

Pluskwy to zwierzęta stosunkowo niewielkie, choć niewielkie z pewnością nie są powodowane przez pluskwy niedogodności. Pluskwy mają od 4 do 6 milimetrów długości i 3 milimetry szerokości. Podobnie jak inne krwiopijne owady pluskwy posiadają kłująco-ssący narząd gębowy. Oczy pluskiew są małe, co sprawia, że owady te widzą dość słabo. Głównym zadaniem oczu pluskiew jest informowanie tych owadów czy jest wystarczająco ciemno by pluskwy mogły wyruszyć na poszukiwanie pokarmu. W każdej stopie pluskwy znajdują się niewielkie haczyki umożliwiające tym zwierzętom poruszanie się po nierównych powierzchniach. Ciało pluskiew jest spłaszczone, co umożliwia im ukrywanie się w różnego rodzaju szparach i szczelinach. Pluskwy wykazują duży dymorfizm płciowy. Samice są większe i bardziej okrągłe od samców.

Pluskwy – zdjęcia

Rozmnażanie się pluskiew

Pluskwy rozmnażają się dość szybko i intensywnie. Pojedyncza samica pluskwy składa od 250 do 500 jaj. Biało-perłowe jaja składane są przez nie w bezpiecznych miejscach. Przyklejane są one do podłoża za pomocą lepkiej wydzieliny. Rozwinięcie się pluskwy od jaja do osobnika dojrzałego trwa od 1 do 2 miesięcy.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że składanie tak dużych ilości jaj i związane z tym szybkie rozmnażanie się jest dość częste w przypadku zwierząt prowadzących pasożytniczy tryb życia Większość osobników pasożytów ginie bezpotomnie ponieważ nigdy nie udaje się im dotrzeć do odpowiedniego żywiciela. Nieliczne osobniki pasożytów którym uda się dotrzeć do żywiciela otrzymują za to ogromne ilości pożywienia umożliwiające im posiadanie niezwykle licznego potomstwa. Najwięcej potomków mają pasożyty żyjące wewnątrz układów pokarmowych takie jak tasiemce. Tasiemce nie muszą walczyć z drapieżnikami ani trudzić się nad zdobywaniem pokarmu, który to najzwyczajniej w świecie je otacza. Sprawia to, że niemal całe ich ciało przystosowane jest wyłącznie do rozmnażania. Z drugiej strony trafienie do układu pokarmowego odpowiedniego żywiciela konkretnego osobnika tasiemca jest niezwykle mało prawdopodobne i wymaga wystąpienia wielu niezwykle szczęśliwych dla tasiemca przypadków.

Pluskwy nie rozmnażają się wprawdzie równie intensywnie jak tasiemce, ale i tak zostawiają pod tym względem w tyle wiele innych organizmów w tym również człowieka.

Tryb życia pluskiew

Pluskwy unikają światła. Za dnia pluskwy pojawiają się jedynie jeśli ich populacja w danym miejscu jest wyjątkowo liczna.

Gdzie żyją pluskwy?

Pluskwy wbrew temu co się uważa nie występują częściej w obiektach niesprzątanych, choć mogą w nich rozwijać się łatwiej ponieważ zwykle zostają one w nich później dostrzeżone. Wewnątrz mieszkań i domów pluskwy zamieszkują różnego rodzaju szczeliny oraz wnętrza mebli takich jak na przykład fotele oraz łóżka z których to pluskwy mają najbliżej do swoich ofiar.

Pluskwa domowa – ską się bierze w naszych domach i mieszkaniach ?

Kiedy pluskwy pojawiają się w naszych domach często stawiamy sobie pytanie jak to się stało? Skąd się biorą pluskwy w domu? Dlaczego mam pluskwy ? Skąd pluskwy przychodzą do domów ? Jak pluskwy pojawiają się w domach ? Skąd się biorą pluskwy w mieszkaniach ?

Pluskwy mogą docierać do wnętrz naszych mieszkań różnymi drogami. Najczęściej po prostu przechodzą do nich z mieszkań sąsiednich. Przechodzą z nich przez rury lub przewody wentylacyjne oraz różnego rodzaju szpary i szczeliny. Zapobiec temu można przez odpowiednie uszczelnienie otworów pomiędzy poszczególnymi mieszkaniami.

Pluskwy często przywożone są przez ludzi wracających z hoteli, akademików, hosteli lub innych miejsc w których nocowali razem z bagażami. Mogą być one przywożone za równo z hoteli luksusowych jak i tych, które przeznaczone są dla mniej zamożnych klientów.

Pluskwy mogą być też przynoszone z miejsc publicznych takich jak na przykład kina lub teatry, choć zdarza się to raczej rzadko.

Zwykle ustalenie skąd pluskwy przybyły do danego miejsca nie jest możliwe. Nie jest to jednak konieczne w celu zwalczenia pluskiew i wyeliminowania powodowanych przez te owady problemów.

Jeśli mamy pluskwy warto jednak sprawdzić, czy występują one również w mieszkaniach sąsiednich. Jeśli okaże się, że rzeczywiście tak jest to zwalczanie pluskiew warto przeprowadzić równocześnie we wszystkich znajdujących się obok siebie mieszkaniach które zostały zainfekowane przez pluskwy. Jeśli pluskwy zostaną zwalczone tylko w części mieszkań istnieje ryzyko, że pluskwy które przeżyły przeniosą się do kolejnych mieszkań w tym również tych w których zostały one wcześniej zwalczone.

Jak wygląda ugryzienie pluskwy.

Zwykle o pojawieniu się pluskiew informują nas zostawiane przez nie ślady na naszych ciałach. Ugryzienia te najczęściej układają się w linię prostą. Ślady ugryzień mogą mieć różną wielkość, czas pozostawiania na skórze i powodować różne poziomy dolegliwości bólowych. Wrażliwość na ugryzienia pluskiew jest w dużym stopniu sprawą indywidualną. Z tego powodu zdiagnozowanie ugryzień pluskiew może nastręczać spore trudności, a od pogryzienia do zdiagnozowania przyczyn powstałych uszkodzeń skóry może minąć wiele czasu.

Wytrzymałość pluskiew na zwalczanie

O niektórych ludziach mówi się, że są twardzi, ale w porównaniu z niektórymi gatunkami owadów nawet najwięksi ludzcy twardziele okazują się słabeuszami. Jednym z takich gatunków są pluskwy. Po powstaniu warszawskiej w Warszawie panował głód, pożary oraz mróz, ale nie zniszczyło to populacji pluskiew. Kiedy do tego miasta powrócili pierwsi mieszańcy szybko rozmnożyły się tam one. Z powodu wysokiej wytrzymałości pluskiew są one wyjątkowo trudne w zwalczaniu zwłaszcza jeśli jest ono przeprowadzane przez niewykwalifikowane osoby, a nie przez specjalizujące się w zwalczaniu tych zwierząt firmy. Dlatego zwalczanie pluskiew lub tępienie pluskiew powinno być przeprowadzane przez wyspecjalizowane firmy zajmujące się zwalczaniem pluskiew.

Pluskwa domowa zwalczanie

Pluskwy żywią się ludzką krwią w związku z czym każda pluskwa jest problemem dla człowieka, a każdy przypadek ataku pluskiew wiąże się z koniecznością szybkiego przeprowadzenia ich zwalczania. Niezwalczane pluskwy szybko zwiększają swoją liczebność a tym samym związane ze swoimi działaniami niedogodności. Przenoszą się również do kolejnych mieszkań lub domów. Zatrzymanie się rozwoju populacji pluskiew na skutek braku pożywienia jest mało prawdopodobne ponieważ żywią się one ludzką krwią, a w mieszkaniach ludzi jest zwykle pod dostatkiem.

Chemiczne metody zwalczania pluskiew – jak zwalczyć pluskwy łóżkowe

Najczęściej stosowanymi metodami zwalczania pluskiew są metody chemiczne zwalczania pluskiew do których zaliczamy oprysk pluskiew, opylanie pluskiew środkami pylistymi, zamgławianie ULV pluskiew i odymianie pluskiew świecami dymnymi. Metody zwalczania pluskiew, które przedstawiliśmy szybko i skutecznie eliminują wszystkie pluskwy znajdujące się w danym miejscu. Wspomniane metody zwalczania pluskiew nie są dostępne dla osób prywatnych. Metody eliminowania pluskiew o których wspominaliśmy stosowane są jedynie przez wyspecjalizowane firmy DDD zajmujące się zwalczaniem pluskiew. To która z metod zwalczania pluskiew zostanie zastosowana w danym miejscu uzależnione jest od wielu czynników. Decyzje na temat tego którą ze wspomnianych metod tępienia pluskiew zastosować najlepiej powierzyć firmie DDD, która będzie zajmować się przeprowadzaniem zabiegu mające go na celu zwalczanie pluskiew, tępienie pluskiew lub pozbycie się pluskiew. Jeśli więc pytacie jak się pozbyć pluskiew, jak zwalczyć pluskwy lub jak wytępić pluskwy to najlepsza i najprostsza odpowiedź na te pytania brzmi: należy zadzwonić po firmę DDD w której ofercie znajduje się zwalczanie pluskiew, tępienie pluskiew, niszczenie pluskiew lub pryskanie pluskiew. Zadzwonienie do firmy DDD to najlepszy sposób na pluskwy i metoda na pluskwy.

Fizyczne metody zwalczania pluskiew – jak zwalczyć pluskwy domowe

Alternatywą dla zwalczania chemicznego pluskiew jest zwalczanie pluskiew metodami fizycznymi polegającymi na przeprowadzaniu zabiegów takich jak wymrażanie pluskiew lub ogrzewanie pomieszczeń w których znajdują się pluskwy do wysokiej temperatury, wytrzepywanie pluskiew lub odkurzanie pluskiew mających na celu usuwanie pojedynczych osobników pluskiew. Metody fizyczne zwalczania pluskiew nie są szczególnie skuteczne jeśli chodzi o zwalczanie pluskiew, tępienie pluskiew, niszczenie pluskiew lub pozbycie się pluskiew.

Temperatura w której giną pluskwy jest bardzo wysoka w związku z tym bardzo trudne jest ogrzanie pomieszczeń do temperatur powodujących wyeliminowanie znajdujących się w nich pluskiew, wytępienie pluskiew lub zwalczenie pluskiew. Ponadto temperatura, która umożliwi niszczenie pluskiew, zwalczanie pluskiew lub tępienie pluskiew jest na tyle wysoka, że może ona być niebezpieczna dla znajdujących się w domu przedmiotów. Z tego powodu ten sposób na pluskwy jest rzadko stosowany.

Wytrzepywanie pluskiew i odkurzanie pluskiew zabija pojedyncze osobniki pluskiew, ale bardzo mało prawdopodobne jest aby działania te doprowadziły do śmierci wszystkich znajdujących się w danej populacji osobników pluskiew. W związku z tym nie jest to skuteczny sposób na zwalczanie pluskiew, wyeliminowanie pluskiew lub tępienie pluskiew. Pluskwy szybko się rozmnażają w związku z czym nawet po intensywnym wytrzepywaniu ich populacja szybko się odradza i konieczne jest ponowne przeprowadzenie działań mających na celu zwalczanie pluskiew, wyeliminowanie pluskiew lub niszczenie pluskiew.

OZONOWANIE

30 czerwca, 201630 czerwca, 2016Zwalczanie

OZON jako gaz – OZONowanie

Ozon / oʊzoʊn / (nazywany aktywnym tlenem i trójatomowym tlenem) lub trójtlenem
jest nieorganicznym cząsteczka o wzorze chemicznym O3.

Jest to bladoniebieski gaz o charakterystycznym ostrym zapachu.
Jest alotropową postacią tlenu, który jest znacznie mniej stabilne niż dwuatomowy tlen.

W warstwach atmosfery łamie się do normalnego ditlenu.
Ozon jest utworzona z ditlenku pod działaniem światła ultrafioletowego, a także atmosfery wyładowań
elektrycznych, i występuje w niskim stężeniu w całej atmosferze ziemskiej (stratosferze).
W sumie, ozon stanowi tylko 0,6 ppm tej atmosfery.

Zapach ozonu jest ostry, przypominający chlor i wykrywalny jest przez wielu ludzi
w stężeniu zaledwie 10 ppb w powietrzu.
O3 Ozon formuła została ustalona w 1865 roku.
W normalnych warunkach, ozon jest bladoniebieskim gazem, który skrapla się stopniowo
w temperaturach niskich kriogenicznych na ciemny niebieski płyn i przechodzi wreszcie
w kolor fioletowo-czarny.
Można zaobserwować niestabilność ozonową w odniesieniu do powszechne spotykanego
tlenu cząsteczkowego jest taki, że zarówno stężonego gazu i w cieczy ozon rozkłada się gwałtownie
w podwyższonych temperaturach lub szybko ogrzewając do temperatury wrzenia.
Jest zatem stosowane tylko w małych stężeniach.

Ozon jest silnym utleniaczem (o wiele bardziej niż ditlen) i ma wiele zastosowań przemysłowych
i konsumenckich związanych z utlenianiem. Ten sam wysoki potencjał utleniający jednak powoduje
iż ozon uszkadza tkanki śluzowe i układ oddechowy u zwierząt, a także poraża tkanki roślinne,
powyżej stężenia około 100 ppb.
To sprawia, że ozon stanowi silne zagrożenie dla dróg oddechowych.
Jednak warstwa ozonowa (część stratosfery z większym stężeniem ozonu, od dwóch do ośmiu ppm)
jest korzystna, zapobiegając szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe z dotarciem do powierzchni
Ziemi, z korzyścią zarówno dla roślin i zwierząt.

TAGI: Ozonowanie, Ozon, Dezynfekcja ozonem, utlenianie, zwalczanie zapachów, Skuteczne ozonowanie, co to jest ozon.

dezynfekcja ozonem

Obsługiwany teren : Białystok, Łomża, Suwałki, Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Sopot, Barcin, Brodnica, Brześć Kujawski, Bydgoszcz, Chełmno, Chełmża, Chodecz, Ciechocinek, Dobrzyń nad Wisłą, Gniewkowo, Golub-Dobrzyń, Ozon, Górzno, Grudziądz, Żuromin, Inowrocław, Izbica Kujawska, Jabłonowo Pomorskie, Janikowo, Janowiec Wielkopolski, Olsztyn, Elbląg, Ełk, Ostróda, Iława, Giżycko, Kętrzyn, Bartoszyce, Szczytno, Mrągowo, Olecko, Działdowo, Pisz, Braniewo, Ozonowany, Lidzbark Warmiński, Morąg, Nidzica, Gołdap, Pasłęk, Węgorzewo, Nowe Miasto Lubawskie, Biskupiec, Dobre Miasto, Lubawa, Orneta, Lidzbark, Olsztynek, Barczewo, Orzysz, Susz, Reszel, Ruciane-Nida, Korsze, Górowo Iławeckie, Ozonuj, Biała Piska, Mikołajki, Jeziorany, Pieniężno, Ryn, Tolkmicko, Miłakowo, Pasym, Bisztynek, Frombork, Miłomłyn, Zalewo, Kisielice, Sępopol, Młynary, Kamień Krajeński, Kcynia, Koronowo, Kowal, Kowalewo Pomorskie, Kruszwica, Lipno, Ozony, Lubień Kujawski, Lubraniec Łabiszyn, Łasin Mogilno, Mrocza, Nakło nad Notecią, Nieszawa, Nowe, Pakość, Piotrków Kujawski, Radziejów, Radzyń Chełmiński, Rypin, Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek, Łódź, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Ostrołęka, Płock, Radom, Siedlce, Warszawa, Sępólno Krajeńskie, Skępe, Solec Kujawski, Strzelno, Szubin, Świecie, Toruń, Tuchola, Wąbrzeźno, Więcbork, Włocławek, Żnin, Elbląg, Olsztyn, Kalisz, Konin, Leszno, Poznań, Koszalin, Szczecin, Świnoujście, Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Mińsk Mazowiecki, Wołomin, Sochaczew, Ząbki, Mława, ozonek, Grodzisk Mazowiecki, Marki, Nowy Dwór Mazowiecki, Wyszków, Piastów, Ostrów Mazowiecka, Płońsk, Kobyłka, Józefów Mazowiecki, Sulejówek, Pionki, ozoneczek, Pułtusk, Gostynin, Sokołów Podlaski, Sierpc, Kozienice, Zielonka, Warka, Góra Kalwaria, Radzymin, Ożarów Mazowiecki, Karczew, Maków Mazowiecki, Zwoleń, Tłuszcz, Ząbki, Mława, Grodzisk Mazowiecki, Marki, Nowy Dwór Mazowiecki, Wyszków, Piastów, Ostrów Mazowiecka, Płońsk, Kobyłka, ozon, Józefów Mazowiecki, Sulejówek, Pionki, Pułtusk, Gostynin, Sokołów Podlaski, Sierpc, Kozienice,Nasielsk, Białobrzegi, Łosice, Łochów, Mszczonów, Przysucha, Lipsko, Iłża, Łaskarzew, Raciąż, Pilawa, Skaryszew, Gąbin, Serock, Tarczyn, Żelechów, Nowe Miasto nad Pilicą, Podkowa Leśna, Halinów, Mrozy, Myszyniec, Zakroczym, Glinojeck, Drobin, Ozonówka, Chorzele, Kałuszyn, Różan, Wyszogród, Kosów Lacki, Bieżuń, Wyśmierzyce, Konstancin-Jeziorna, Przasnysz, Gdynia, Słupsk, Ozonówkowy,Tczew, Wejherowo, Starogard Gdański, Rumia, Chojnice, Malbork, Kwidzyn, Sopot, Lębork, Pruszcz Gdański, Kościerzyna, Reda, Bytów, Ustka, Władysławowo, ozonowanie, Kartuzy, Człuchów, Puck, Miastko, Sztum, Czersk, Nowy Dwór Gdański, Prabuty, Pelplin, Skarszewy, Gniew, Żukowo, Czarne, Dzierzgoń, Debrzno, Brusy, Nowy Staw, Jastarnia, Łeba, Kępice, Hel, Skórcz, Czarna Woda, Krynica, Warszawa, Radom, Płock, Herb Siedlce, Pruszków, Ozonówek, Legionowo, Ostrołęka, Piaseczno, Otwock, Ciechanów Żyrardów, Mińsk Mazowiecki, Wołomin, Sochaczew, Ząbki, Mława, Grodzisk Mazowiecki, Marki, Nowy Dwór Mazowiecki, Wyszków, Piastów, Ostrów Mazowiecka, Płońsk, Kobyłka, Józefów Mazowiecki, Sulejówek, Pionki, Pułtusk, Gostynin, Sokołów Podlaski, Sierpc, Kozienice, Zielonka, Konstancin-Jeziorna, Przasnysz, Garwolin, Ozonowanko, Łomianki, Grójec, Milanówek, Brwinów, Węgrów, Błonie, Szydłowiec,