W hodowli kur bardzo ważne jest utrzymywanie kurników we właściwym stanie higienicznym. W tym celu konieczne jest regularne przeprowadzanie ich czyszczenia, dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji. Dezynsekcją nazywamy działania mające na celu zwalczanie owadów, a deratyzacją działania mające na celu zwalczanie gryzoni. Dezynfekcja to zwalczanie mikroorganizmów w tym między innymi wirusów i bakterii.
Dezynfekcja kurnika
Dezynfekcja kurników jest niezbędnym elementem działań przeprowadzanych w celu zapobiegania wystąpieniu chorób wśród hodowanego w nich drobiu. Dezynfekcja kurnika nie likwiduje całkowicie znajdujących się na jego terenie drobnoustrojów, lecz prowadzi do znacznego zmniejszenia ich liczebności aż do poziomu przy którym nie stanowią one zagrożenia sanitarnego. Jednym z nieodzownych elementów dezynfekcji kurnika jest ozonowanie kurnika. Ozonowanie kurnika jest jednym z szeregu działań podejmowanych pomiędzy odtransportowaniem ptaków z kurnika, a wstawieniem nowych w celu przygotowania kurnika do odchowu kolejnej partii drobiu.
Konieczność przeprowadzenia działań takich jak czyszczenie kurnika, dezynsekcja kurnika i dezynfekcja kurnika pojawia się po każdym cyklu produkcyjnym w hodowli drobiu.
Przed przeprowadzeniem dezynfekcji kurnika zazwyczaj przeprowadzana jest dezynsekcja kurnika czyli zwalczanie owadów znajdujących się na terenie kurnika. Przed dezynfekcją kurnika obiekt jest też gruntownie sprzątany. Sprzątanie to polega przede wszystkim na usuwaniu z obiektu resztek paszy, ściółki, kurzu, pajęczyn oraz innych znajdujących się na terenie kurnika zanieczyszczeń. Oczyszczana jest też sieć, która dostarcza wodę pitną dla drobiu. Następnie następuje mycie kurnika oraz dezynfekcja kurnika na mokro obejmująca znajdujące się w danym kurniku urządzenia oraz wszystkie powierzchnie pomieszczeń czyli sufity, ściany i podłogi. Ruchome części urządzeń takie jak na przykład linie i automaty paszowe należy zdemontować i czyścić oddzielnie. Dla efektywności mycia kurnika duże znaczenie ma zastosowanie odpowiednich preparatów odtłuszczających i zmniejszających napięcie powierzchniowe.
Już podczas wymienionych działań usuwanych jest około 4/5 znajdujących się na terenie kurnika patogenów. Po wyschnięciu mytego obiektu przeprowadzana jest jego dezynfekcja kurnika za pomocą środków chemicznych podczas której liczebność mikroorganizmów na terenie kurnika ulega dalszej redukcji.
Ozonowanie kurnika
Kolejnym etapem jest ozonowanie kurnika podczas którego następuje dalsza redukcja liczebności drobnoustrojów. Przed ozonowaniem kurniki są przewietrzane, a następnie uszczelniane, co utrudnia ozonowi powstającemu podczas ozonowania wydostawanie się na zewnątrz kurnika.
Niszczenie patogenów podczas ozonowania kurnika następuje na skutek utleniania ich ścian komórkowych przez ozon. Podczas tego procesu ozon rozpada się tworząc zwykły tlen.
Ozon stosowany podczas ozonowania kurnika produkowany jest za pomocą generatorów ozonu. Wytwarzają go one z tlenu znajdującego się w powietrzu.
Jeśli stężenie ozonu podczas zabiegu ozonowania kurnika będzie szczególnie duże może on również eliminować żyjące w kurnikach organizmy wielokomórkowe takie jak na przykład ptaszyniec kurzy, roztocza, pleśniakowiec lśniący i karaczany.
Czas ozonowania kurnika uzależniony jest od wielkości ozonowanego kurnika, wydajności generatorów ozonu używanych podczas ozonowania kurnika i ich ilości. Zazwyczaj ozonowanie kurnika trwa kilka godzin.
Po przeprowadzeniu zabiegu jakim jest ozonowanie kurnika należy przewietrzyć kurnik w którym odbywało się ozonowanie kurnika. Jeśli kurnik w którym przeprowadzono ozonowanie kurnika nie będzie wykorzystywany natychmiast po przeprowadzeniu tego zabiegu wietrzenie kurnika w którym przeprowadzono ozonowanie kurnika nie jest konieczne.
Obok dezynfekcji kurnika ozonowanie kurnika usuwa również pozostałości chemiczne innych, wcześniej przeprowadzonych zabiegów.
Czym jest ozon ?
Ozonowanie kurnika przeprowadzane jest za pomocą ozonu. Przyjrzyjmy się bliżej temu, czym jest ozon. Ozon znany również jako tritlen to niebieski gaz będący jedną z form tlenu. Ma on specyficzną, ostrą woń. W warunkach naturalnych ozon powstaje podczas burzy oraz na skutek oddziaływania promieniowania ultrafioletowego. Po burzy często czujemy świeży, wiosenny zapach, za który odpowiada właśnie ozon. Podczas ozonowania kurnika nie należy zapominać jednak o tym, że utrzymujący się po zabiegach ozonowania zapach nie świadczy o tym, że gaz ten nadal obecny jest w miejscu w którym odbywało się ozonowanie.
Stosowanie ozonu jako środka dezynfekcyjnego znacząco ułatwia fakt, że gęstość tego gazu jest dwukrotnie wyższa od gęstości powietrza w związku z czym nie ucieka on w górę podczas zabiegu. Bardzo dobrze bo blisko dziesięciokrotnie lepiej niż jest to w przypadku standardowych odmian tlenu rozpuszcza się on w wodzie. Ozon jest bardzo nietrwały. Jego okres połowicznego rozpadu czyli czas po którym rozpada się połowa cząsteczek ozonu wynosi od 20 do 30 minut w powietrzu i od 1 do 10 minut w wodzie.
Ozon to najsilniejszy spośród utleniaczy. Zwalcza on wszelkiego rodzaju mikroorganizmy w tym bakterie i ich zarodniki przetrwalnikowe, grzyby i ich zarodniki, wirusy i pierwotniaki. W wyjątkowo dużych stężeniach może on być niebezpieczny również dla ludzi.
Spośród stosowanych środków dezynfekcyjnych ozon jest jednym z najbardziej skutecznych.
Podstawową obok wysokiej skuteczności zaletą ozonu jako czynnika dezynfekcyjnego jest jego nietrwałość. Ozon szybko rozpada się tworząc tlen. Oznacza to, że używając do dezynfekcji ozonu mamy pewność, że po zabiegu przeprowadzonym tą metodą nie pozostaną żadne szkodliwe substancje, które mogłyby zagrozić kurom które będą hodowane w kurniku w którym przeprowadzone zostało ozonowanie. Nietrwałość ozonu sprawia, że w przeciwieństwie do innych substancji jego użycie nie wiąże się z długotrwałym utrzymywaniem się zapachu substancji używanej do dezynfekcji.
Wbrew pozorom użycie ozonu do dezynfekcji nie jest praktyką nową. Po raz pierwszy użyty został on w tym celu, a konkretnie do dezynfekcji wody już niedługo po jego odkryciu pod koniec XIX wieku.
Inne miejsca w których przeprowadzane jest ozonowanie
Kurniki nie są jedynymi miejscami w których stosowane jest ozonowanie.
Ozon jest szeroko stosowany w celu usuwania nieprzyjemnych zapachów, alergenów i roztoczy. Zwalcza on miedzy innymi bakterie takie jak Salmonella, E. Coli, Cryptosporidium i Clostridium.
Ozonowanie przeprowadzane jest również w przetwórstwie mięsa, ryb, warzyw i owoców. Przeprowadzane są też zabiegi takie jak ozonowanie chlewni lub ozonowanie obór.
Ozonowanie często stosowane jest również w domach, mieszkaniach i samochodach w których służy ono do przede wszystkim do zwalczania nieprzyjemnych zapachów takich jak na przykład zapach papierosów, który wnika w meble i tkaniny znajdujące się w miejscach w których często są one palone, a także zapach spalenizny występujące w miejscach w których doszło do pożaru.
Ozonowanie stosowane jest również w celu dezynfekcji sal zabiegowych i operacyjnych znajdujących się w placówkach medycznych takich jak szpitale, poczekalnie i przychodnie.